ზუსტი დამთხვევა
ორიგინალის ენა
ქვეკორპუსები
ჯგუფები
კრებულები
ტიპები
ჟანრები
დარგები
გამომცემლობები
ავტორები
მთარგმნელები
გამოცემულია
წლიდან
წლამდე
თარგმნილია
წლიდან
წლამდე
წინა შემდეგი
8901.
ფილოსოფია და თეოლოგია შუა საუკუნეებში | თავი VII
ლიტერატურის კრიტიკოსი და ბუნებისმეტყველი ჯოზეფ ვუდ კრუტჩი ამას ასე გამოთქვამს: მართალია, ადამიანი არასოდეს ყოფილა ისე თვითკმაყოფილი იმით, რაც აქვს, ან ისე დაჯერებული თავის უნარში, გააკეთოს, რასაც კი მოინდომებს, მაგრამ იმავე დროს ისიც მართალია, რომ აქამდე არასდროს მისაღებად არ მიაჩნდა ასე დაბალი შეფასება იმისა, თუ რა არის თავად.
The literary critic and naturalist Joseph Wood Krutch put it this way: Thus though man has never before been so complacent about what he has, or so confi dent of his ability to do whatever he sets his mind upon, it is at the same time true that he never before accepted so low an estimate of what he is.
8902.
სახელდება და აუცილებლობა | წინათქმა
იმავე მოსაზრებებმა მიბიძგა იმისკენ, რომ უარი მეთქვა ჩემი ძველი არგუმენტის გაძლიერებისთვის, ხარვეზების შევსებისთვის, ან სერიოზულ კრიტიკასთან და სიძნელეებთან გამკლავებისთვის ამ წინათქმის გამოყენების ყოველგვარ სერიოზულ ცდაზე.
The same considerations lead me to give up any serious attempt to use this preface to amplify my previous argument, to fill in lacunae, or to deal with serious criticisms or difficulties.
8903.
სახელდება და აუცილებლობა | წინათქმა
სხვა წამყვანი იდეები ბუნებრივად გამოიკვეთა, როცა ყველაფერი „თავის ადგილას დალაგდა“.
The other leading ideas came naturally as things 'fit into place'.
8904.
სახელდება და აუცილებლობა | წინათქმა
მე თვითონ მაკვირვებდა ფილოსოფიურ საზოგადოებაში ზოგიერთი ისეთი იდეის უპირობო აღიარება, რომლებიც ჩემთვის ნაკლებად ან სულ არ იყო მიმზიდველი, მაგრამ ამ კატეგორიაში არასოდეს მომითავსებია დესკრიფციის თეორია საკუთარი სახელებისთვის.
I myself have been shocked at the prevalence of some ideas in the philosophical community which to me have little or no appeal, but I have never placed the description theory of proper names in such a category.
8905.
სახელდება და აუცილებლობა | წინათქმა
ეს, ასევე, მიგვითითებს ერთ სისუსტეზე (ბევრად უფრო გასაგები) რეაქციისა, რომელიც სიხისტის შესაცვლელად მოქმედების არის გამოყენებას ცდილობს.
It also indicates one weakness of the (rather more understandable) reaction that attempts to use scope to replace rigidity.
8906.
სახელდება და აუცილებლობა | წინათქმა
მის ადგილს ვერ დაიკავებს გარკვეული მოდალური კონტექსტების ფართო არით ინტერპრეტაცია.
No wide-scope interpretation of certain modal contexts can take its place.
8907.
სახელდება და აუცილებლობა | წინათქმა
სიტუაცია არ შეიცვლება, თუ ფრაზას „ანტიკური ხანის უდიდესი ფილოსოფოსი“ შევცვლით ნებისმიერი სხვა (არახისტი) განსაზღვრული დესკრიფციით, რომელიც არისტოტელეს მაიდენტიფიცირებლად მიიჩნევა.
The situation is unchanged if we replace 'the greatest philosopher of antiquity' by any other (nonrigid) defmite description thought of as identifying Aristotle.
8908.
სახელდება და აუცილებლობა | ლექცია I
მაგრამ, ამბობს ის, თუნდაც დარტმა (მდინარემ) კალაპოტი ისე შეიცვალოს, რომ დარტმუთი აღარ მდებარეობდეს დარტის შესართავთან, ჩვენ შეგვიძლია ისევ სწორად დავუძახოთ ამ ადგილს „დარტმუთი“, მიუხედავად იმისა, რომ სახელი შეიძლება მიანიშნებდეს იმაზე, რომ ის დარტის შესართავთან მდებარეობს.
But even, he says, had the Dart (that's a river) changed its course so that Dartmouth no longer lay at the mouth of the Dart, we could still with propriety call this place 'Dartmouth', even though the name may suggest that it lies at the mouth of the Dart.
8909.
სახელდება და აუცილებლობა | ლექცია I
მილის ტერმინოლოგიას თუ შევცვლით, ალბათ, უნდა ვთქვათ, რომ ისეთ სახელებს, როგორიცაა „დარტმუთი“, აქვს „კონოტაცია“ ზოგიერთი ადამიანისთვის, სახელდობრ, ის კონოტირებს (არა ჩემთვის − მე არასოდეს მიფიქრია ამაზე), რომ ნებისმიერი ადგილი, რომელსაც ჰქვია „დარტმუთი“, მდებარეობს დარტის შესართავთან.
Changing Mill's terminology, perhaps we should say that a name such as 'Dartmouth' does have a 'connotation' to some people, namely, it does connote (not to me-I never thought of this) that any place called 'Dartmouth' lies at the mouth of the Dart.
8910.
სახელდება და აუცილებლობა | ლექცია I
თუკი, მეორე მხრივ, „მოსე“ არ არის რომელიმე დესკრიფციის სინონიმური, მაშინ, თუნდაც მისი რეფერენტი რაღაც აზრით განსაზღვრული იყოს რაიმე დესკრიფციით, ამ სახელის შემცველ დებულებებს, საზოგადოდ, ვერ გავაანალიზებთ სახელის დესკრიფციით შენაცვლების გზით, თუმცა ისინი შეიძლება დესკრიფციის შემცველი დებულებების მატერიალურად ეკვივალენტურნი იყვნენ.
If, on the other hand, 'Moses' is not synonymous with any description, then even if its reference is in some sense determined by a description, statements containing the name cannot in general be analyzed by replacing the name by a description, though they may be materially equivalent to statements containing a description.
8911.
სახელდება და აუცილებლობა | ლექცია I
ჰილბერტი ფიქრობდა, რომ ასეა; სხვები ფიქრობდნენ, რომ − არა; კიდევ სხვები ფიქრობდნენ, რომ ეს კითხვა უაზროა, თუკი ინტუიციური დასაბუთების ცნება არ შეიცვლება ცალკეულ სისტემაში ფორმალური დასაბუთების ცნებით.
Hilbert thought so; others have thought not; still others have thought the question unintelligible unless the notion of intuitive proof is replaced by that of formal proof in a single system.
8912.
სახელდება და აუცილებლობა | ლექცია I
ჯერ ერთი, მართალია, ჩვენ შეიძლება ვცადოთ სამყაროს აღწერა მოლეკულების დონეზე, მაგრამ არაფერია არასწორი მის აღწერაში უფრო მსხვილი არსებების დონეზე: დებულება, რომ ეს მაგიდა შეიძლება სხვა ოთახში ყოფილიყო მოთავსებული, სრულყოფილად წესიერი დებულებაა თავისთავად, როგორც ასეთი, არ გვჭირდება მოლეკულების ან, თუნდაც, მაგიდის უფრო მსხვილი ნაწილების დონეზე აღწერის გამოყენება, თუმცა შეგვიძლია ასე მოვიქცეთ.
First, although we can try to describe the world in terms of molecules, there is no impropriety in describing it in terms of grosser entities: the statement that this table might have been placed in another room is perfectly proper, in and of itself We need not llse the description in terms of molecules, or even grosser parts of the table, though we may.
8913.
სახელდება და აუცილებლობა | ლექცია I
უფრო მნიშვნელოვანია, რომ მაშინაც კი, როცა შეგვიძლია ობიექტის შესახებ კითხვების შენაცვლება მისი ნაწილების შესახებ კითხვებით, არ გვჭირდება ამის გაკეთება.
Most important, even when we can replace questions about an object by questions about its parts, we need not do so.
8914.
სახელდება და აუცილებლობა | ლექცია I
თითქმის უეჭველია, რომ ფრეგეს და რასელს ჰქონდათ სრულფასოვანი თეორია, რომლის თანახმად საკუთარი სახელი არ არის ხისტი აღმნიშვნელი და სინონიმურია დესკრიფციისა, რომლითაც შეიძლება მისი შენაცვლება.
Frege and Russell certainly seem to have the full blown theory according to which a proper name is not a rigid designator and is synonymous with the description which replaced it.
8915.
სახელდება და აუცილებლობა | ლექცია II
როგორც ვთქვი, თავის ზოგიერთ ნაშრომში ამის მსგავს ანალიზს გვთავაზობს რასელიც.
As I have said, Russell in some places gives a similar analysis.
8916.
სახელდება და აუცილებლობა | ლექცია II
ჩემთვის არისტოტელეს ყველაზე მნიშვნელოვანი თვისებები მის ფილოსოფიურ მოღვაწეობას უკავშირდება, ხოლო ჰიტლერისა პოლიტიკაში მის პირსისხლიან როლს, როგორც ვთქვი, შეიძლება არც ერთ მათგანს საერთოდ არ ჰქონოდა ეს თვისებები.
To me Aristotle's most important properties consist in his philosophical work, and Hitler's in his murderous political role, both, as I have said, might have lacked these properties altogether.
8917.
სახელდება და აუცილებლობა | ლექცია II
იქნებ, სინამდვილეში რეფერენცია საერთოდ არ ხორციელდება, რადგან ბოლოს და ბოლოს, რეალურად ჩვენ სულაც არ ვიცით, მართლა სრულდება თუ არა რომელიმე იმ თვისებებიდან, რომელთაც ჩვენ ადამიანის იდენტიფიცირებისთვის ვიყენებთ.
Maybe reference doesn't really take place at all, because after all, we don't really know that any of the properties we use to identify the man are right.
8918.
სახელდება და აუცილებლობა | ლექცია II
მოსაუბრე, რომელიც ამ ჯაჭვის შორეულ ბოლოსთანაა, ვისაც, ვთქვათ, რიჩარდ ფეინმანის შესახებ სავაჭრო ცენტრში ან სხვაგან გაუგია, შეიძლება რიჩარდ ფეინმანზე რეფერირებდეს, თუნდაც არ ახსოვდეს, ვისგან გაიგო პირველად ფეინმანის შესახებ, ან, საერთოდაც, ვისგან სმენია ოდესმე ფეინმანის შესახებ.
A speaker who is on the far end of this chain, who has heard about, say Richard Feynman, in the market place or elsewhere, may be referring to Richard Feynman even though he can't remember from whom he first heard of Feynman or from whom he ever heard of Feynman.
8919.
სახელდება და აუცილებლობა | ლექცია II
რის შემოთავაზებასაც მე ვცდილობ, არის უკეთესი სურათი − სურათი, რომელიც, თუ მას მეტად შევავსებთ დეტალებით, შესაძლებელია ისე დაიხვეწოს, რომ რეფერენციის განხორციელების უფრო ზუსტი პირობები მოგვცეს.
What I am trying to present is a better picture-a picture which, if more details were to be filled in, might be refmed so as to give more exact conditions for reference to take place.
8920.
სახელდება და აუცილებლობა | ლექცია II
თეორიის უხეში ფორმულირება შეიძლება ასეთი იყოს: ხდება საწყისი „მონათვლა“.
A rough statement of a theory might be the following: An initial 'baptism' takes place.
წინა შემდეგი