ზუსტი დამთხვევა
ორიგინალის ენა
ქვეკორპუსები
ჯგუფები
კრებულები
ტიპები
ჟანრები
დარგები
გამომცემლობები
ავტორები
მთარგმნელები
გამოცემულია
წლიდან
წლამდე
თარგმნილია
წლიდან
წლამდე
წინა შემდეგი
10941.
დროის მოკლე ისტორია: დიდი აფეთქებიდან შავ ხვრელებამდე | თავი 7
შეიძლება ითქვას, რომ სრული ენტროპია შავი ხვრელის ენტროპიის ჩათვლით არ შემცირდება – მაგრამ, რადგან არ არსებობს შავ ხვრელში ჩახედვის შესაძლებლობა, არ შეგვიძლია იმის თქმა, რა ენტროპია არის მის შიგნით.
One could say that the total entropy, including the entropy inside the black hole, has not gone down—but since there is no way to look inside the black hole, we cannot see how much entropy the matter inside it has.
10942.
დროის მოკლე ისტორია: დიდი აფეთქებიდან შავ ხვრელებამდე | თავი 7
ამიტომ კარგი იქნებოდა, არსებობდეს რამე თვისება შავი ხვრელის გარეთ, რომელიც გვეტყოდა რამეს მისი ენტროპიის შესახებ და რომელიც გაიზრდებოდა, ენტროპიის მქონე მატერიის შავ ხვრელში ჩავარდნისას.
Then, it would be nice, if there was some feature of the black hole by which observers outside the black hole could tell its entropy, and which would increase whenever matter carrying entropy fell into the black hole.
10943.
დროის მოკლე ისტორია: დიდი აფეთქებიდან შავ ხვრელებამდე | თავი 7
პრინსტონის ასპირანტმა ჯეკობ ბეკენსტეინმა გამოთქვა მოსაზრება, რომ მოვლენათა ჰორიზონტის არე წარმოადგენს შავი ხვრელის ენტროპიის ზომას.
A research student at Princeton named Jacob Bekenstein suggested that the area of the event horizon was a measure of the entropy of the black hole.
10944.
დროის მოკლე ისტორია: დიდი აფეთქებიდან შავ ხვრელებამდე | თავი 7
როდესაც ენტროპიის მქონე მატერია ვარდება შავ ხვრელში, მისი მოვლენათა ჰორიზონტის არე გაიზრდება, ასე რომ, შავი ხვრელის გარეთ მყოფი მატერიის და ჰორიზონტის არის ჯამური ენტროპია არასდროს შემცირდება.
As matter carrying entropy fell into a black hole, the area of its event horizon would go up, so that the sum of the entropy of matter outside black holes and the area of the horizons would never go down.
10945.
დროის მოკლე ისტორია: დიდი აფეთქებიდან შავ ხვრელებამდე | თავი 7
თუ შავ ხვრელს ენტროპია აქვს, მას აგრეთვე უნდა ჰქონდეს ტემპერატურაც.
If a black hole has entropy, then it ought also to have a temperature.
10946.
დროის მოკლე ისტორია: დიდი აფეთქებიდან შავ ხვრელებამდე | თავი 7
მაგრამ, განმარტების თანახმად, შავი ხვრელი ობიექტია, რომელიც არაფერს გამოასხივებს.
But by their very definition, black holes are objects that are not supposed to emit anything.
10947.
დროის მოკლე ისტორია: დიდი აფეთქებიდან შავ ხვრელებამდე | თავი 7
აქედან ჩანს, რომ შავი ხვრელის მოვლენათა ჰორიზონტის არე არ შეიძლება განიხილებოდეს როგორც მისი ენტროპია.
It therefore seemed that the area of the event horizon of a black hole could not be regarded as its entropy.
10948.
დროის მოკლე ისტორია: დიდი აფეთქებიდან შავ ხვრელებამდე | თავი 7
1973 წლის სექტემბერში მოსკოვში ვიზიტისას, შევხვდი შავი ხვრელების ორ წამყვან საბჭოთა ექსპერტს იაკობ ზელდოვიჩსა და ალექსანდრე სტარობინსკის.
In September 1973, while I was visiting Moscow, I discussed black holes with two leading Soviet experts, Yakov Zeldovich and Alexander Starobinsky.
10949.
დროის მოკლე ისტორია: დიდი აფეთქებიდან შავ ხვრელებამდე | თავი 7
მათ დამარწმუნეს, რომ კვანტური მექანიკის განუზღვრელობის პრინციპის თანახმად, მბრუნავმა შავმა ხვრელმა უნდა წარმოშვას და გამოასხივოს ნაწილაკები.
They convinced me that, according to the quantum mechanical uncertainty principle, rotating black holes should create and emit particles.
10950.
დროის მოკლე ისტორია: დიდი აფეთქებიდან შავ ხვრელებამდე | თავი 7
ამის მიუხედავად, როდესაც ჩავატარე გათვლები, ჩემდა გასაკვირად, აღმოვაჩინე, რომ შავი ხვრელები, რომლებიც არ ბრუნავს სტაბილურად წარმოქმნიან და გამოასხივებენ ნაწილაკებს.
However, when I did the calculation, to my surprise I found, that even non-rotating black holes should apparently create and emit particles at a steady rate.
10951.
დროის მოკლე ისტორია: დიდი აფეთქებიდან შავ ხვრელებამდე | თავი 7
მეშინოდა, რომ, თუ ბაკენსტეინი გაიგებდა ამ შედეგს, იგი გამოიყენებდა ამას მის მიერ წამოყენებული შავი ხვრელის ენტროპიის იდეის დასასაბუთებლად, რაც მე იმ დროს არ მომწონდა.
I was afraid that if Bekenstein found out about it, he would use it as a further argument to support his ideas about the entropy of black holes, which I still did not like.
10952.
დროის მოკლე ისტორია: დიდი აფეთქებიდან შავ ხვრელებამდე | თავი 7
მაგრამ გამოსხივების რეალობაში საბოლოოდ დამარწმუნა იმან, რომ გამოსხივებული ნაწილაკების სპექტრი ისეთივეა, როგორსაც გამოასხივებს ცხელი სხეული, და რომ შავი სხეული ნაწილაკებს ისეთნაირად ასხივებს, რომ დაცული იყოს თერმოდინამიკის მეორე კანონი.
But what finally convinced me that the emission was real was that the spectrum of the emitted particles was exactly that which would be emitted by a hot body, and that the black hole was emitting particles at exactly the correct rate to prevent violations of the second law.
10953.
დროის მოკლე ისტორია: დიდი აფეთქებიდან შავ ხვრელებამდე | თავი 7
მათ დაამოწმეს, რომ შავმა სხეულმა უნდა გამოასხივოს ნაწილაკები და რადიაცია ისე, თითქოს ის წარმოადგენს ცხელ სხეულს ტემპერატურით, რომელიც დამოკიდებულია მხოლოდ შავი ხვრელის მასაზე: რაც უფრო დიდია მასა, მით დაბალია ტემპერატურა.
They confirm that a black hole ought to emit particles and radiation as if it were a hot body with a temperature that depends only on the black hole’s mass: the higher the mass, the lower the temperature.
10954.
დროის მოკლე ისტორია: დიდი აფეთქებიდან შავ ხვრელებამდე | თავი 7
როგორ შეიძლება, რომ შავმა ხვრელმა გამოასხივოს ნაწილაკები, როდესაც ცნობილია, რომ არაფერს შეუძლია თავის დაღწევა მისი მოვლენათა ჰორიზონტიდან?
How is it possible that a black hole appears to emit particles when we know that nothing can escape from within its event horizon?
10955.
დროის მოკლე ისტორია: დიდი აფეთქებიდან შავ ხვრელებამდე | თავი 7
კვანტური თეორიის შესაბამისად, პასუხი იმაში მდგომარეობს, რომ ნაწილაკები გამოდიან არა თვით შავი ხვრელიდან, არამედ მისი მოვლენათა ჰორიზონტის გარეთ მყოფი „ცარიელი“ სივრციდან.
The answer, quantum theory tells us, is that the particles do not come from within the black hole, but from the “empty” space just outside the black hole’s event horizon.
10956.
დროის მოკლე ისტორია: დიდი აფეთქებიდან შავ ხვრელებამდე | თავი 7
ჩვეულებრივ, ნაწილაკების ენერგია დადებითი უნდა იყოს, მაგრამ გრავიტაციული ველი შავი ხვრელის შიგნით იმდენად ძლიერია, რომ მის მახლობლად რეალურ ნაწილაკსაც კი შეიძლება ჰქონდეს უარყოფითი ენერგია.
Normally, the energy of the particle is still positive, but the gravitational field inside a black hole is so strong that even a real particle can have negative energy there.
10957.
დროის მოკლე ისტორია: დიდი აფეთქებიდან შავ ხვრელებამდე | თავი 7
ამგვარად, შესაძლებელია შავი ხვრელის მახლობლობაში ვირტუალური ნაწილაკისათვის უარყოფითი ენერგიით ჩავარდეს შავ ხვრელში და გადაიქცეს რეალურ ნაწილაკად ან ანტინაწილაკად.
It is therefore possible, if a black hole is present, for the virtual particle with negative energy to fall into the black hole and become a real particle or antiparticle.
10958.
დროის მოკლე ისტორია: დიდი აფეთქებიდან შავ ხვრელებამდე | თავი 7
მის მიერ მიტოვებულ მეწყვილეს შეუძლია, აგრეთვე, ჩავარდეს შავ ხვრელში.
Its forsaken partner may fall into the black hole as well.
10959.
დროის მოკლე ისტორია: დიდი აფეთქებიდან შავ ხვრელებამდე | თავი 7
ან, დადებიტი ენერგიის ქონით, მას შეუძლია თავი დააღწიოს შავი ხვრელის მახლობლობას რეალური ნაწილაკის ან ანტინაწილაკის სახით .
Or, having positive energy, it might also escape from the vicinity of the black hole as a real particle or antiparticle.
10960.
დროის მოკლე ისტორია: დიდი აფეთქებიდან შავ ხვრელებამდე | თავი 7
შორეულ დამკვირვებელს მოეჩვენება, რომ ამ ნაწილაკმა თავი დააღწია შავ ხვრელს.
To an observer at a distance, it will appear to have been emitted from the black hole.
წინა შემდეგი