ზუსტი დამთხვევა
ორიგინალის ენა
ქვეკორპუსები
ჯგუფები
კრებულები
ტიპები
ჟანრები
დარგები
გამომცემლობები
ავტორები
მთარგმნელები
გამოცემულია
წლიდან
წლამდე
თარგმნილია
წლიდან
წლამდე
წინა შემდეგი
11041.
დროის მოკლე ისტორია: დიდი აფეთქებიდან შავ ხვრელებამდე | თავი 12
მთლიანი სამყაროსთვის რომც არ არსებობდეს კოლაფსის ფაზა, ლოკალურად მაინც იქნება სინგულარობები, რომლებიც კოლაფსის შედეგად წარმოქმნიან შავ ხვრელებს.
Even if the whole universe did not recollapse, there would be singularities in any localized regions that collapsed to form black holes.
11042.
დროის მოკლე ისტორია: დიდი აფეთქებიდან შავ ხვრელებამდე | თავი 12
ეს სინგულარობები იქნება დროის დასასრული იმათთვის, ვინც ჩავარდება შავ ხვრელში.
These singularities would be an end of time for anyone who fell into the black hole.
11043.
დროის მოკლე ისტორია: დიდი აფეთქებიდან შავ ხვრელებამდე | თავი 12
გალილეო არ დაუჭერდა მხარს არც ერთ მხარეს და უნდა გამოეტანა დასკვნა, რომ ადამიანს ნებისმიერ შემთხვევაში არ შეუძლია განსაზღვროს სამყაროს მუშაობის პრინციპი, რადგან ამას ახორციელებს ღმერთი ადამიანის გონებისთვის მიუწვდომელი გზით და ადამიანი ვერ დააწესებს ზღვარს ღმერთის ყოვლისშემძლეობაზე.
Galileo would not take sides and would come to the conclusion that man could in any case not determine how the world worked because God could bring about the same effects in ways unimagined by man, who could not place restrictions on God’s omnipotence.
11044.
ერები და ნაციონალიზმი 1780 წლიდან: პროგრამა, მითი, რეალობა | შესავალი
წარმოიდგინეთ, რომ ერთხელაც, ატომური ომის შემდეგ, ჩვენს მკვდარ პლანეტაზე უცხოპლანეტელი ისტორიკოსი ჩამოფრინდა, იმ შორეული, მცირე კატასტროფის მიზეზების გამოსაძიებლად, რომლებიც მისი გალაქტიკის სენსორებმა დააფიქსირეს.
Suppose that one day, after a nuclear war, an intergalactic historian lands on a now dead planet in order to enquire into the cause of the remote little catastrophe which the sensors of his galaxy have recorded.
11045.
ერები და ნაციონალიზმი 1780 წლიდან: პროგრამა, მითი, რეალობა | შესავალი
ეს გასაგებია ბეიგჰოტისთვის და ჩვენთვის, მაგრამ არა უცხოპლანეტელი მკვლევრისათვის, რომელსაც აკლია ის ადამიანური გამოცდილება, რომელიც ამყარებს და დამაჯერებელს ხდის „ერის“ იდეას.
This may be true for Bagehot and for us, but not for extragalactic historians who have not the human experience which appears to make the idea of the 'nation' so convincing.
11046.
ერები და ნაციონალიზმი 1780 წლიდან: პროგრამა, მითი, რეალობა | შესავალი
ნაციონალიზმის შესახებ დიდძალი სამეცნიერო ლიტერატურის მოძველების მთავარი მიზეზი უნდა ვეძებოთ დღევანდელობის მთავარ ინოვაციაში, რომელიც, სრულიად შემთხვევით, მარქსისტებმა განჭვრიტეს, ნაციონალისტების გამოკლებით – საყოველთაოდ არის აღიარებული.
The chief reason for the obsolescence of so much of it is that the main innovation of the period, which had incidentally been anticipated by the Marxists, has become common place, except among nationalists.
11047.
ერები და ნაციონალიზმი 1780 წლიდან: პროგრამა, მითი, რეალობა | თავი 1
ესპანური ლექსიკონის 1726 წლის გამოცემაში (პირველი გამოცემა) სიტყვა patria, ან უფრო პოპულარული ენით tierra, აღნიშნავდა სამშობლოს, უფრო ზუსტად „ადგილს, მიწას, სადაც ვინმე დაიბადა“ ან „სახელმწიფოს ან სამეფოს რომელიმე რეგიონს, პროვინციას“.
For the Spanish dictionary of 1726 (its first edition) the word patria or, in the more popular usage, tierra, 'the homeland' meant only 'the place, township or land where one is born', or 'any region, province or district of any lordship or state'.
11048.
ერები და ნაციონალიზმი 1780 წლიდან: პროგრამა, მითი, რეალობა | თავი 1
როგორც ჩანს, სიტყვის მნიშვნელობის განვითარება ერთ აქცენტს აკეთებდა წარმოშობის ადგილსა და ტერიტორიაზე – ძველი ფრანგული განსაზღვრებით pays-natal, რაც მოგვიანებით ლექსიკოგრაფებისთვის სიტყვა „პროვინციის“ თანაბარმნიშვნელოვანი გახდა – ხოლო მეორე აქცენტი კი კეთდებოდა საერთო წარმომავლობის ადამიანთა ჯგუფზე, რასაც სიტყვის გაგება ეთნიკური მიკუთვნილობის მიმართულებით მიჰყავდა, როგორც, მაგალითად, ჰოლანდიურში, სადაც natie-ს პირველადი მნიშვნელობა „ერთი stam-ის წევრ ადამიანთა ერთობას“ გულისხმობდა.
However, it seems clear that the evolution could tend to stress the place or territory of origin - the pays natal of one old French definition which readily becomes, at least in the minds of later lexicographers the equivalent of 'province', while others stress rather the common descent group, and thus move into the direction of ethnicity, as in the Dutch insistence on the primary meaning of natie as 'the totality of men reckoned to belong to the same "stam"'.
11049.
ერები და ნაციონალიზმი 1780 წლიდან: პროგრამა, მითი, რეალობა | თავი 1
მართალია, სმითი მიიჩნევდა, რომ ეკონომიკის განვითარებაში მთავრობას გარკვეული ფუნქციების შესრულება შეეძლო, მაგრამ საერთო ეკონომიკური ზრდის თეორია აქ ადგილს ვერ ხედავდა ვერც ერისთვის და ვერც კერძო ფირმაზე დიდი, ნებისმიერი ეკონომიკური გაერთიანებისთვის.
While Smith was far from opposed to certain functions of government which were relevant to the economy, so far as the general theory of economic growth was concerned, it had no place for the nation, or any collectivity larger than the firm, which, incidentally, it did not bother to investigate much.
11050.
ერები და ნაციონალიზმი 1780 წლიდან: პროგრამა, მითი, რეალობა | თავი 1
ჩეხები სლოვაკებთან უნდა გაერთიანებულიყვნენ, პოლონელები ლიტველებთან და რუტენიელებთან – ფაქტობრივად, მათ ჰქონდათ კიდეც ერთიანი სახელმწიფო პოლონეთის პირველ გაყოფამდე, – მოლდავეთში მცხოვრები რუმინელები ვალახიაში და ტრანსილვანიაში მცხოვრებ რუმინელებთან უნდა შეერთებულიყვნენ და ა. შ.
Czechs would merge with Slovaks, Poles would combine with Lithuanians and Ruthenes - in fact, they had already formed a single large state in pre-partition Poland - Romanians of Moldavia would fuse with those of Wallachia and Transylvania, and so on.
11051.
ერები და ნაციონალიზმი 1780 წლიდან: პროგრამა, მითი, რეალობა | თავი 1
ინგლისური გახდა ასეთი გლობალური ენა, მიუხედავად იმისა, რომ იგი უფრო დაემატა ეროვნულ ენებს, ვიდრე ჩაენაცვლა.
English has become that global language, even though it supplements rather than replaces national languages.
11052.
ერები და ნაციონალიზმი 1780 წლიდან: პროგრამა, მითი, რეალობა | თავი 1
ინგლისელი მწერლები, რომლებიც დიალექტს იყენებდნენ, თავიანთ იდიომს (ენას) ირჩევდნენ არა სტანდარტული ნაციონალური ენის წინააღმდეგ, არამედ იმის გაცნობიერებით, რომ ორივეს თავისი ხარისხი და ადგილი ჰქონდა.
English dialect writers chose their idiom not against the standard national language, but with the consciousness that both had their value and their place.
11053.
ერები და ნაციონალიზმი 1780 წლიდან: პროგრამა, მითი, რეალობა | თავი 2
ბენედიქტე ანდერსონის გონივრული ფორმულირებით, ეს არის „წარმოსახვითი საზოგადოება“, რომელიც უეჭველად იმ ემოციურ ვაკუუმს ავსებდა, თავის მხრივ ადამიანთა ნამდვილი ერთობების და კავშირების უკან დახევის, დაშლის ან მიუწვდომლობის შედეგად რომ წარმოიშვა, მაგრამ მაინც რჩება კითხვა, რატომ ისურვეს ადამიანებმა, ნამდვილი ერთობების დაკარგვის შემდეგ, ამ კონკრეტული სახის ჩანაცვლების წარმოსახვა?
It is, in Benedict Ander son's useful phrase, an 'imagined community', and no doubt this can be made to fill the emotional void left by the retreat or disintegration, or the unavailability of real human communities and networks, but the question still remains why, having lost real communities, people should wish to imagine this particular type of replacement.
11054.
ერები და ნაციონალიზმი 1780 წლიდან: პროგრამა, მითი, რეალობა | თავი 2
პირველ ყოვლისა, ისინი საკუთარ თავს ეთნიკურ-ენობრივ ერთობად არ აღიქვამდნენ.
In the first place they do not appear to have seen themselves as an ethnic-linguistic group.
11055.
ერები და ნაციონალიზმი 1780 წლიდან: პროგრამა, მითი, რეალობა | თავი 2
მეორეც, სიტყვა Saks-ის (საქსონი) პირველადი მნიშვნელობა „ბატონი“ ან „ლორდი“ იყო და მხოლოდ მეორეული მნიშვნელობით ნიშნავდა „გერმანელს“.
In the second place, the word saks (Saxon) had the dominant meaning 'lord' or 'master' and only the secondary meaning 'German'.
11056.
ერები და ნაციონალიზმი 1780 წლიდან: პროგრამა, მითი, რეალობა | თავი 2
ჰეროდოტე მიიჩნევდა, რომ ბერძნები, გეოგრაფიული და პოლიტიკური ფრაგმენტაციის მიუხედავად, ერთ ხალხს წარმოადგენდნენ, რადგანაც იყვნენ საერთო წარმოშობისა, ჰყავდათ საერთო ღმერთები, ჰქონდათ საერთო ენა და საკრალური ადგილები, მსხვერპლშეწირვის ცერემონიები და ჩვეულებები, ადათები და ცხოვრების წესი.
Herodotus held that the Greeks formed one people, in spite of their geo graphical and political fragmentation, because they were of common descent, had a common language, common gods and sacred places, sacrificial festivals and customs, mores or ways of life.
11057.
ერები და ნაციონალიზმი 1780 წლიდან: პროგრამა, მითი, რეალობა | თავი 2
ამგვარი შემთხვევები (ე. წ. ვასერპოლაკები სილეზიაში, მის გერმანულ პერიოდში, ე. წ. ვინდიშები დღევანდელი ავსტრიის და იუგოსლავიის სლოვენიური ნაწილის საზღვრებს შორის) პოლონელების და სლოვენიელების მხრიდან იწვევდა მწვავე ბრალდებებს, იმის გამო, რომ ამგვარი აღნიშვნები დიდი გერმანელი შოვინისტების მიერ იყო გამოგონებული, რათა თავიანთი ტერიტორიული ექსპანსიონიზმი გაემართლებინათ, და ეჭვგარეშეა, რომ ამ ბრალდებებში იყო რაღაც მართალი.
Such cases (the so-called Wasserpolacken in Silesia during its German period, the so-called Windische in the border zone between what became Austria and the Slovene part of Yugoslavia) led to embittered accusations by Poles and Slovenes that such categories had been invented by great-German chauvi nists to justify their territorial expansionism, and no doubt these accusations had some truth.
11058.
ერები და ნაციონალიზმი 1780 წლიდან: პროგრამა, მითი, რეალობა | თავი 2
ჩინელთა უმეტესობისთვის სულ ერთი იყო, რა ენას გამოიყენებდნენ მანდარინები, თუნდაც ის ლათინური ყოფილიყო, სწორედ ასევე არ იყო მნიშვნელოვანი ინდოეთის მცხოვრებთა უმეტესობისთვის, რომ 1830-იან წლებში ოსტ-ინდურმა კომპანიამ სპარსული – მოგულთა იმპერიის ადმინისტრაციული ენა – ინგლისურით ჩაანაცვლა.
For most Chinese it would not have mattered if the mandarins had communicated in Latin, just as it did not matter for most inhabitants of India that the East India Company in the 1830s replaced the Persian language, which had been the administrative idiom of the Mughal empire, with English.
11059.
ერები და ნაციონალიზმი 1780 წლიდან: პროგრამა, მითი, რეალობა | თავი 2
ასე მაგალითად, მონტენეგროს მოსახლეობა, რომლებიც თავდაპირველად სერბებად ითვლებოდნენ, მაგრამ დღეს „ნაციონალობას“ წარმოადგენენ და საკუთარი ფედერაციული რესპუბლიკაც აქვთ, განიხილებიან, როგორც სერბი გლეხების, ძველი სერბული სამეფოს გადმონაშთების და ვლახი მწყემსების კომბინაცია, რომლებიც ამ რეგიონში თურქეთის დაპყრობითი ომების დროს მომხდარი მიგრაციებისას დასახლდნენ.
Thus the Montenegrins, originally considered Serbs but now a 'nationality' and federated republic of their own, appear to be a combination of Serb peasants, relics of the Old Serb kingdom and of Vlach herdsmen moving into the area depopulated by the Turkish conquest.
11060.
ერები და ნაციონალიზმი 1780 წლიდან: პროგრამა, მითი, რეალობა | თავი 2
მიუხედავად ყველაფრისა, ეთნიკურობა, ჰეროდოტეს გაგებით, იყო, არის და შესაძლებელია იყოს ის, რაც დიდ ტერიტორიაზე გაბნეულად მცხოვრებ ხალხს, რომელთაც საერთო პოლიტიკური ორგანიზმიც არ აქვთ, შეკრავს იმად, რასაც, შესაძლებელია, პირველადი ერი ეწოდოს.
Nevertheless, ethnicity in the Herodotean sense was, is and can be something that binds together populations living on large territories or even in dispersion, and lacking a common polity, into something which can be called proto-nations.
წინა შემდეგი