ზუსტი დამთხვევა
ორიგინალის ენა
ქვეკორპუსები
ჯგუფები
კრებულები
ტიპები
ჟანრები
დარგები
გამომცემლობები
ავტორები
მთარგმნელები
გამოცემულია
წლიდან
წლამდე
თარგმნილია
წლიდან
წლამდე
წინა შემდეგი
10841.
დროის მოკლე ისტორია: დიდი აფეთქებიდან შავ ხვრელებამდე | თავი 4
ფირფიტის ერთ მხარეს მოთავსებულია განსაზღვრული ფერის (რაც განსაზღვრული ტალღის სიგრძეს ნიშნავს) სინათლის წყარო.
On one side of the partition one places a source of light of a particular colour (that is, of a particular wavelength).
10842.
დროის მოკლე ისტორია: დიდი აფეთქებიდან შავ ხვრელებამდე | თავი 4
წარმოვიდგინოთ, რომ ფირფიტის მეორე მხარეს მოთავსებულია ეკრანი.
Now suppose one places a screen on the far side of the partition from the light.
10843.
დროის მოკლე ისტორია: დიდი აფეთქებიდან შავ ხვრელებამდე | თავი 4
აღსანიშნავია, რომ ასეთივე სახის ზოლები მიიღება, თუ სინათლის წყაროს შევცვლით ნაწილაკების წყაროთი, მაგალითად, განსაზღვრული სიჩქარის მქონე ელექტრონებით (რაც ნიშნავს, რომ შესაბამის ტალღებს აქვთ განსაზღვრული ტალღის სიგრძე).
The remarkable thing is that one gets exactly the same kind of fringes if one replaces the source of light by a source of particles such as electrons with a definite speed (this means that the corresponding waves have a definite length).
10844.
დროის მოკლე ისტორია: დიდი აფეთქებიდან შავ ხვრელებამდე | თავი 4
შეიძლება ვიფიქროთ, რომ მეორე ხვრელის გახსნა გაზრდის ელექტრონების რიცხვს, რომლებიც ეცემა ეკრანის ყოველ წერტილზე, მაგრამ ინტერფერენციის გამო, სინამდვილეში, ეს გაზრდა მხოლოდ გამორჩეულ ადგილებში მოხდება.
One might therefore think that opening another slit would just increase the number of electrons hitting each point of the screen, but, because of interference, it actually decreases it in some places.
10845.
დროის მოკლე ისტორია: დიდი აფეთქებიდან შავ ხვრელებამდე | თავი 4
თუმცა, ზემოთ განხილული სინგულარობის თეორიები მიუთითებს, რომ გრავიტაციული ძალები, სულ მცირე, ორ შემთხვევაში მაინც – შავ ხვრელებში და დიდი აფეთქების დროს – მეტად ძლიერი იყოს უნდა.
However, the singularity theorems discussed earlier indicate that the gravitational field should get very strong in at least two situations, black holes and the big bang.
10846.
დროის მოკლე ისტორია: დიდი აფეთქებიდან შავ ხვრელებამდე | თავი 5
ერთ-ერთ ექსპერიმენტში, რომელიც ოჰაიოს შტატის მორტონის მარილის მაღაროში ჩატარდა (კოსმოსური სხივებით გამოწვეული დაშლების თავიდან ასაცილებლად), გამოყენებული იყო რვა ათასი ტონა წყალი.
One experiment used eight thousand tons of water and was performed in the Morton Salt Mine in Ohio (to avoid other events taking place, caused by cosmic rays, that might be confused with proton decay).
10847.
დროის მოკლე ისტორია: დიდი აფეთქებიდან შავ ხვრელებამდე | თავი 5
არსებობს მათემატიკური თეორია, რომელიც ამტკიცებს, რომ ყველა თეორია, თავსებადი კვანტურ მექანიკასა და რელატივიზმთან, უნდა ემორჩილებოდეს კომბინირებულ CPT სიმეტრიას ანუ სამყარო მოიქცევა იმნაირადვე, თუ მასში ნაწილაკებს შევცვლით ანტინაწილაკებით, ავიღებთ მის სარკულ ანარეკლს და დროს შევუცვლით მიმართულებას.
There is a mathematical theorem that says that any theory that obeys quantum mechanics and relativity must always obey the combined symmetry CPT, the universe would have to behave the same if one replaced particles by antiparticles, took the mirror image, and also reversed the direction of time.
10848.
დროის მოკლე ისტორია: დიდი აფეთქებიდან შავ ხვრელებამდე | თავი 5
მაგრამ კრონინმა და ფიტჩმა აჩვენეს, რომ თუ ნაწილაკებს შევცვლით ანტინაწილაკებით და ავიღებთ სარკულ ანარეკლს დროის მიმართულების შეუცვლელად, სამყარო ისეთივე არ იქნება.
But Cronin and Fitch showed that if one replaces particles by antiparticles and takes the mirror image, but does not reverse the direction of time, then the universe does not behave the same.
10849.
დროის მოკლე ისტორია: დიდი აფეთქებიდან შავ ხვრელებამდე | თავი 5
ჩემი 1970 წლის შრომა მიეძღვნა შავ ხვრელებს, რომლებიც შეიძლება ამ კოლაფსის შედეგი იყოს და ინტენსიურ გრავიტაციულ ველს მათ გარშემო.
My work in the 1970s focused on the black holes that can result from such stellar collapse and the intense gravitational fields around them.
10850.
დროის მოკლე ისტორია: დიდი აფეთქებიდან შავ ხვრელებამდე | თავი 6
შავი ხვრელები.
Black Holes.
10851.
დროის მოკლე ისტორია: დიდი აფეთქებიდან შავ ხვრელებამდე | თავი 6
გამოთქმა „შავი ხვრელი“ საკმაოდ ახალი წარმოშობისაა.
The term black hole is of very recent origin.
10852.
დროის მოკლე ისტორია: დიდი აფეთქებიდან შავ ხვრელებამდე | თავი 6
ასეთ ობიექტებს დღეს შავ ხვრელებს ვეძახით და ისინი მართლაც წარმოადგენენ ამას: შავ სიცარიელეს სივრცეში.
Such objects are what we now call black holes, because that is what they are: black voids in space.
10853.
დროის მოკლე ისტორია: დიდი აფეთქებიდან შავ ხვრელებამდე | თავი 6
რამდენიმე წლით გვიან იგივე მოსაზრება, როგორც ეტყობა, მაიკლისგან დამოუკიდებლად, გამოთქვა ფრანგმა მეცნიერმა – მარკიზ დე ლაპლასმა.
A similar suggestion was made a few years later by the French scientist the Marquis de Laplace, apparently independently of Michell.
10854.
დროის მოკლე ისტორია: დიდი აფეთქებიდან შავ ხვრელებამდე | თავი 6
საინტერესოა, რომ ლაპლასმა იგი შეიტანა თავისი წიგნის – „სამყაროს სისტემა“ პირველ და მეორე გამოცემაში და გამოტოვა ყველა სხვაში; ალბათ, მან გადაწყვიტა, რომ ეს გიჟური იდეაა.
Interestingly enough, Laplace included it in only the first and second editions of his book The System of the World, and left it out of later editions; perhaps he decided that it was a crazy idea.
10855.
დროის მოკლე ისტორია: დიდი აფეთქებიდან შავ ხვრელებამდე | თავი 6
შავი ხვრელის წარმოქმნის გასაგებად პირველად საჭიროა ვარსკვლავის სიცოცხლის ციკლების გაგება.
To understand how a black hole might be formed, we first need an understanding of the life cycle of a star.
10856.
დროის მოკლე ისტორია: დიდი აფეთქებიდან შავ ხვრელებამდე | თავი 6
ამ არეს ჩვენ შავ ხვრელს ვეძახით.
This region is what we now call a black hole.
10857.
დროის მოკლე ისტორია: დიდი აფეთქებიდან შავ ხვრელებამდე | თავი 6
მის საზღვარს მოვლენათა ჰორიზონტს ვუწოდებთ და იგი ემთხვევა სინათლის იმ სხივების ტრაექტორიას, რომლებმაც ვერ შეძლეს თავის დაღწევა შავი ხვრელიდან.
Its boundary is called the event horizon and it coincides with the paths of light rays that just fail to escape from the black hole.
10858.
დროის მოკლე ისტორია: დიდი აფეთქებიდან შავ ხვრელებამდე | თავი 6
იმის გასაგებად, რას დავინახავთ, თუ დავაკვირდებით ვარსკვლავის კოლაფსს შავ ხვრელამდე, უნდა გავიხსენოთ, რომ რელატივიზმის თეორიაში არ არსებობს აბსოლუტური დროის ცნება.
In order to understand what you would see if you were watching a star collapse to form a black hole, one has to remember that in the theory of relativity there is no absolute time.
10859.
დროის მოკლე ისტორია: დიდი აფეთქებიდან შავ ხვრელებამდე | თავი 6
ბოლოს, ვარსკვლავი ისე გაუფერულდება, რომ ხომალდიდან მისი დანახვა შეუძლებელი გახდება, მისგან სივრცეში მხოლოდ შავი ხვრელი დარჩება.
Eventually, the star would be so dim that it could no longer be seen from the spaceship: all that would be left would be a black hole in space.
10860.
დროის მოკლე ისტორია: დიდი აფეთქებიდან შავ ხვრელებამდე | თავი 6
ვარსკვლავი იგივე გრავიტაციული ძალით იმოქმედებს ხომალდზე რომელიც გააგრძელებს ბრუნვას შავი ხვრელის ორბიტის გარშემო.
The star would, however, continue to exert the same gravitational force on the spaceship, which would continue to orbit the black hole.
წინა შემდეგი