ზუსტი დამთხვევა
ორიგინალის ენა
ქვეკორპუსები
ჯგუფები
კრებულები
ტიპები
ჟანრები
დარგები
გამომცემლობები
ავტორები
მთარგმნელები
გამოცემულია
წლიდან
წლამდე
თარგმნილია
წლიდან
წლამდე
წინა შემდეგი
10921.
დროის მოკლე ისტორია: დიდი აფეთქებიდან შავ ხვრელებამდე | თავი 6
შავი ხვრელები გაჩნდებოდნენ მხოლოდ იმ შემთხვევაში თუ ადრეული სამყარო იდეალურად ერთგვაროვანი და გლუვი არ იქნებოდა, რადგან მხოლოდ მცირე არეს, რომელიც უფრო მკვრივი იყო საშუალოზე, შეეძლო შეკუმშვა შავი ხვრელის შესაქმნელად.
Black holes would have been formed only if the early universe had not been perfectly smooth and uniform, because only a small region that was denser than average could be compressed in this way to form a black hole.
10922.
დროის მოკლე ისტორია: დიდი აფეთქებიდან შავ ხვრელებამდე | თავი 6
შეუძლია თუ არა ვარსკვლავებისა და გალაქტიკების წარმოსაქმნელად აუცილებელ ერთგვაროვნებებს გამოიწვიოს „პირველადი“ შავი ხვრელების დიდი რაოდენობის წარმოშობა, ცხადად იქნება დამოკიდებული ადრინდელი სამყაროს პირობების დეტალებზე.
Whether the irregularities required to account for stars and galaxies would have led to the formation of a significant number of “primordial” black holes clearly depends on the details of the conditions in the early universe.
10923.
დროის მოკლე ისტორია: დიდი აფეთქებიდან შავ ხვრელებამდე | თავი 6
ამდენად, თუ განვსაზღვრავთ რამდენი პირველადი შავი ხვრელი არსებობს დღეს, შეიძლება ბევრი რამე გავიგოთ სამყაროს ადრეულ მდგომარეობაზე.
So if we could determine how many primordial black holes there are now, we would learn a lot about the very early stages of the universe.
10924.
დროის მოკლე ისტორია: დიდი აფეთქებიდან შავ ხვრელებამდე | თავი 6
ათას მილიონ ტონაზე მეტი მასის მქონე (დიდი მთის მასა) პირველადი შავი ხვრელები შეიძლება დაფიქსირდეს მხოლოდ მათი გრავიტაციული გავლენით სხვა ხილულ ობიექტზე ან სამყაროს გაფართოებაზე.
Primordial black holes with masses more than a thousand million tons (the mass of a large mountain) could be detected only by their gravitational influence on other, visible matter or on the expansion of the universe.
10925.
დროის მოკლე ისტორია: დიდი აფეთქებიდან შავ ხვრელებამდე | თავი 6
ამის მიუხედავად, შავი ხვრელები, როგორც ამას შემდეგ თავში ვნახავთ, სულაც არ ყოფილან ნამდვილად შავი: ისინი ანათებენ ცხელი სხეულის მსგავსად და, რაც უფრო პატარაა, მით უფრო მეტად ანათებს.
However, as we shall learn in the next chapter, black holes are not really black after all: they glow like a hot body, and the smaller they are, the more they glow.
10926.
დროის მოკლე ისტორია: დიდი აფეთქებიდან შავ ხვრელებამდე | თავი 6
ამგვარად, თუმცა, პარადოქსია, მაგრამ ფაქტია, რომ პატარა შავი ხვრელების დაფიქსირება უფრო ადვილია, ვიდრე დიდებისა!
So, paradoxically, smaller black holes might actually turn out to be easier to detect than large ones!
10927.
დროის მოკლე ისტორია: დიდი აფეთქებიდან შავ ხვრელებამდე | თავი 7
შავი ხვრელები არცთუ ისე შავია.
Black holes are not so black.
10928.
დროის მოკლე ისტორია: დიდი აფეთქებიდან შავ ხვრელებამდე | თავი 7
იმ დრომდე არ არსებობდა ზუსტი განსაზღვრება იმისა, სივრცე-დროის რომელი წერტილი დევს შავი ხვრელის შიგნით და რომელი მის გარეთ.
At that date there was no precise definition of which points in space-time lay inside a black hole and which lay outside.
10929.
დროის მოკლე ისტორია: დიდი აფეთქებიდან შავ ხვრელებამდე | თავი 7
იქამდე უკვე მქონდა მსჯელობა როჯერ პენროუზთან, რომ შავი ხვრელი განგვესაზღვრა, როგორც ისეთი მოვლენების ერთობლიობა, რომლისგანაც დიდ მანძილებზე მოშორება შეუძლებელია.
I had already discussed with Roger Penrose the idea of defining a black hole as the set of events from which it was not possible to escape to a large distance.
10930.
დროის მოკლე ისტორია: დიდი აფეთქებიდან შავ ხვრელებამდე | თავი 7
ეს ნიშნავს, რომ შავი ხვრელის საზღვარს ქმნის სინათლის სხივების ტრაექტორია სივრცე-დროში, რომლებმაც ვერ შეძლეს თავის დაღწევა შავი ხვრელიდან და მუდამ მოძრაობენ ამ საზღვრის გასწვრივ.
It means that the boundary of the black hole is formed by the light rays that just fail to escape from the black hole and stay hovering forever just on the edge.
10931.
დროის მოკლე ისტორია: დიდი აფეთქებიდან შავ ხვრელებამდე | თავი 7
მაგრამ, თუ სინათლის ეს სხივები შავმა ხვრელმა შთანთქა, მაშინ ისინი ვეღარ იქნებიან შავი ხვრელის საზღვარზე.
But if these light rays were swallowed up by the black hole, then they could not have been on the boundary of the black hole.
10932.
დროის მოკლე ისტორია: დიდი აფეთქებიდან შავ ხვრელებამდე | თავი 7
არსებობს ამის გაგების კიდევ ერთი საშუალება, შავი ხვრელის საზღვარი, მოვლენათა ჰორიზონტი, წააგავს ჩრდილის კიდეს, გარდაუვალი ბედის ჩრდილის.
Another way of seeing this is that the event horizon, the boundary of the black hole, is like the edge of a shadow, the shadow of impending doom.
10933.
დროის მოკლე ისტორია: დიდი აფეთქებიდან შავ ხვრელებამდე | თავი 7
თუ სინათლის სხივებს, რომლებიც ქმნიან მოვლენათა ჰორიზონტს, შავი ხვრელის საზღვარს, არასდროს შეუძლიათ ერთმანეთთან მიახლოება, მოვლენათა ჰორიზონტის არე შეიძლება დარჩეს უცვლელი ან გაიზარდოს დროის მიხედვით, მაგრამ არასდროს შემცირდება.
If the rays of light that form the event horizon, the boundary of the black hole, can never approach each other, the area of the event horizon might stay the same or increase with time, but it could never decrease.
10934.
დროის მოკლე ისტორია: დიდი აფეთქებიდან შავ ხვრელებამდე | თავი 7
ფაქტობრივად, ეს არე უნდა გაიზარდოს, როდესაც მატერია ან გამოსხივება ეცემა შავ ხვრელში.
In fact, the area would increase whenever matter or radiation fell into the black hole.
10935.
დროის მოკლე ისტორია: დიდი აფეთქებიდან შავ ხვრელებამდე | თავი 7
ან თუ ორი ხვრელი შეეჯახება ერთმანეთს და ერთდება ერთ შავ ხვრელში, ამ გაერთიანებული შავი ხვრელის არე მეტი ან ტოლი უნდა იყოს საწყისი ხვრელების მოვლენათა ჰორიზონტების არეების ჯამის.
Or if two black holes collided and merged together to form a single black hole, the area of the event horizon of the final black hole would be greater than or equal to the sum of the areas of the event horizons.
10936.
დროის მოკლე ისტორია: დიდი აფეთქებიდან შავ ხვრელებამდე | თავი 7
მიუხედავად იმისა, რომ მას შავი ხვრელის ოდნავ განსხვავებული განსაზღვრება ჰქონდა.
However, he had a slightly different definition of a black hole.
10937.
დროის მოკლე ისტორია: დიდი აფეთქებიდან შავ ხვრელებამდე | თავი 7
პენროუზი ვერ მიხვდა, რომ საზღვრები ორივე განსაზღვრებისათვის ერთი და იგივე იყო და, ამიტომ, მათი არეებიც ერთნაირი იქნებოდა, რაც უზრუნველყოფდა შავი ხვრელის ისეთ მდგომარეობაში ყოფნას, რომელშიც ის არ შეიცვლებოდა დროის მიხედვით.
Penrose had not realized that the boundaries of the black hole according to the two definitions would be the same, and hence so would their areas, provided the black hole had settled down to a state in which it was not changing with time.
10938.
დროის მოკლე ისტორია: დიდი აფეთქებიდან შავ ხვრელებამდე | თავი 7
შავი ხვრელის არის შემცირების შეუძლებლობა წააგავს ფიზიკური სიდიდის, ენტროპის, ყოფაქცევას, რომელიც სისტემის ქაოსურობის საზომს წარმოადგენს.
The nondecreasing behavior of a black hole’s area was very reminiscent of the behavior of a physical quantity called entropy, which measures the degree of disorder of a system.
10939.
დროის მოკლე ისტორია: დიდი აფეთქებიდან შავ ხვრელებამდე | თავი 7
თუმცა, თუ გვაქვს შავი ხვრელი, მოსალოდნელია მეორე კანონის უფრო ადვილად დარღვევა: უბრალოდ, საჭიროა დიდი ენტროპიის მქონე მატერიის, მაგალითად, გაზის ყუთის ჩაგდება შავ ხვრელში.
However, if one has a black hole around, there seems to be a rather easier way of violating the second law: just throw some matter with a lot of entropy, such as a box of gas, down the black hole.
10940.
დროის მოკლე ისტორია: დიდი აფეთქებიდან შავ ხვრელებამდე | თავი 7
მატერიის სრული ენტროპია შავი ხვრელის გარეთ ამ დროს შემცირდება.
The total entropy of matter outside the black hole would go down.
წინა შემდეგი